साथीहरुसंग यौन रोगको कुरा

असुरक्षित वातावरण असुरक्षित यौन क्रियाकलापद्धारा र्सर्ने संक्रमण हरुलाई sexually transitted inffection यौनजन्य संक्रमण मानिन्छ । यी संक्रमण हरु प्रमुख रुपमा एउटा संक्रमित व्यत्रली संग असुरक्षित यौन सर्म्पर्क गर्दा र्सदछ । संक्रमित व्यक्तीका यौन रस genital secretions जस्तै पुरुषको विर्य महिलाको योनी रसमा यौन र् सक्रमण किटाणु bacteria fungus protozoq आदी वा जिवाणु हरु virus हुन्छन । यी किटाणु हरु संक्रमित व्यक्तीवाट यौन सर्म्पर्क गर्दा अर्को यौनसाथी sex partners मा र्सर्ने भएकोले यसरी हुने सक्रमणहरुलाई यौन जन्य सक्रमण भनिएको हो । तर केही सक्रमण हरु रगत वा रगत रगतवाट blood and blood products वनेको पदार्थहरु का अन्तर्रग शाररिक सर्म्पर्क close body contact को माध्यमवाट पनि र्सदछन जस्तै यौन सक्रमित महिलावाट जन्मने वच्चामा र्सन सक्दछ । एच आइ भी पनि एउटा यौन जन्य सक्रमण हो किन भने यो मुख्यत असुरक्षित यौन सर्म्पर्कको माध्यम वाट नै र्सदछ ।

HIV and AIDS महामारीले विश्वव्यापी र विनासकारी प्रभाव पारेको छ । झन्डै दर्ुइ दशक यो महामारीले करिव ७ करोड मानिसलाई आफनो सिकार वनाइ सकेको छ ।झण्डै ३ करोड मानिसकेा मुत्यु भइ सकेको छ भने ४ करोड सक्रमित भएर वाचिरहेका छन । वर्षोनी झण्डै ५० लाख थप नया मानिसहरु वाट सक्रमित भइरहेको छन । ३१ लाख व्यक्तीहरुकेा काकारण मृत्यु पनि भइ रहेको छ । यसको प्रचाव सक्रमित व्यक्तिहरुमा मात्र पर्दनै तिनका परिवार र समुदाय पनि यसवाट सक्रमित भैरहेको छ । आमावुवाको मुत्यु भएर अनाथ र छुहुरा वालवालिकाको सख्या हरुको पनि कमि छैन । विश्वमा यस्ता टुहुरा orphans को संख्या १ करोड ५५ लाख रहेको अनुमान छ । HIV and AIDS को असर यति व्यापक छ की यसले स्वास्थ्य क्षेत्रलाई मात्र हैन समाजिक आर्थिक शैक्षिक सास्कृतिक का साथै मानव विकासको हरेक पक्षलाई तहस नहस पार्दैछ । यसले समग्रमा देशको जनसंख्या आर्थिक विकास शैक्षिक अत्पादन र मानविय जनशक्ती सवै क्षेत्रलाई असर पार्दैछ । र्

र्सव समधारण अफिकाकाकेही देशहरुमा झण्डै आधा जति वयस्क जनसंख्या HIV and AIDS वाट संक्रमित छन । अस्पतालका ६१ प्रतिसतHIV and AIDS शैया भएका वयक्तीहरुले ओगटेका छन । वर्षभरि भएका व्यक्तीहरु रदर १७ पटक विरामी हुने र ५६ दिन हस्पिटलमा भर्ना भई वस्ने र १७८ दिन द्दरमै स्याहार हेरचाह र उपचार गराउनु पर्ने अनुमान छ । स्वास्थ्य उपचारमा खर्च घेरैहुने भएकोले अन्य कुराको लागि खर्च वच्दैन । वाट धेरै संख्यामा मृत्यु हुने भएकोले कतिपय अफि्रकी देशहरुमा सरदर आयु ७१ वर्षाट ३९ मा पुगेको छ । १५ ४९ वर्षा अधिकासको मुत्यु भएकोले समाजमा वच्चा र वुढापाकाहरु मात्रै रहेको छन । ती अत्याधिक वाट प्रभावित देशहरुमा जनसंख्या वृद्धी दर सुन्य हुन थालेको छ । समाजमा दक्ष कामदार र तालिम प्राप्त शिक्षक घटदै गएका छन । औधोगिक उत्पादन व्यापार व्यावसाय ठप्प हुने सिलसिलामा छ । सम्रग देशको विकास नै पछाडी परिरहेको छ । धटदो आयश्रोत वढदो उपचार खर्च ले गरिवी वढाउदै छ । HIV and AIDS स्वास्थ्य क्षेत्र यो पदुपादिक समस्या हो ।यो गरिवी संग गासिएको छ। यो अशिक्षा र अज्ञानता संग सम्वन्धित छ । यो समाजिक आर्थिक समस्या संगा सम्वन्धित छ । त्यसैले सवै सरोकार वालाको चासो र चिन्ता को विषय हो । यसको रोकथाम र नियन्त्रण गर्न समाजका हरेक व्यक्ती परिवार समुदाय ले सामुहिक कार्य गर्नु पर्दछ । युवा विधार्थी शिक्षक अभिभापक सरकारी गैरसरकारी नागरिक समाव सवैले आ आफना क्षेत्रवाट महामारी रोक्न योगदान गर्नु पर्दछ । आफु पनि वच्ने र अरुलाई पनि वचाउने अभियानमा लाग्नु पर्दछ । जुन रफतारमा वढिरहेको छ त्यसको तुलनामा रोकथाम नियन्त्रणका प्रयास हरु एकदम ढिलो गतिमा वढिरहेको छ । हवाइजहाजको गतिमा फैलिरहेको महामारीलाई पैदल यात्रीको गतिमा भेटन सकिदैन । संयुक्त राष्ट संघ एच सम्वन्धी विशेष महाअधिवेशन पनि यो कुरा स्वीकार गरी सवै सदस्य राष्ट लाई रोक थाम र नियन्त्रण कार्यलाई प्राथमिकता दिने कार्यक्रम विस्तार गर्ने र उपतार स्याहार सेवा हरु संचालन गर्ने प्रतिवद्धता लिएको छ । अन्तत HIV and AIDS मानवजातीकै अस्तित्व लाई असर पार्ने विश्व व्यापी समस्या र सहकार्य गर्नु जरुरी हुन्छ । व्यक्ती व्यक्ती हरेक परिवार समाज र राष्टले आफनो जिम्मेपारी पुरा गर्नु पर्दछ । अनि मात्र HIV and AIDS लाई हामी पराहस्त गर्न सक्दछौ र मानव जातीलाई सुरक्षित राख्न सक्छौ ।

हाम्रो देश नेापलमा आज भन्दा १८ वर्षअगाडी पहिलो पटक HIV फेला परेको थियो । तर आज नेपालमा ७१ हजार मानिस सक्रमित भएसकेको पछिल्लो अनुमानले देखाउछ । नेपालक १५ वर्षो दौरमा HIV and AIDS सक्मण दर ०,५५ प्रतिसत रहेको छ । अभ,ै र्सवसाधारण मा फैलिसकेको छैन तर जोखिमपुण व्यवहार लागेका जनसंख्या समुहहरुमा म अत्याधिक मात्रामा रहेको छ । जस्तै यौन व्यवसायीहरुमा १७ प्रतिसत सुइ द्धारा लागुपदार्थ सेवन गर्नेहरुमा ६८ प्रतिसत फेला परको छ । त्यस्तै ठुलो संखयामाभारतमा कामको खोजीमा जाने कामदारहरुमा ४-१ प्रतिसत पाइएको छ । यौन व्यवसायी का ग्रहाक र यौन रोगी हरुमा ६ प्रतिसत सम्म देखिएको नेपालमा वढी जोखिम पर्ुण्ा व्यवहार गर्ने समुह हरुमा केन्द्रित रहेको छ । महामारी यी समुहमा केन्द्रित चएर रहदैन यो भमरा समुह वा तिनका सर्म्पर्क समुह मार्फ र्सवसाधारण मा पुग्ने पुरा सम्भावना रहेको छ । उदाहराण्को लागि भारतको मुमवाइमा काम गनेृ कामदारले त्यहा यौन व्यवसायी कहा हसुरक्षित यौन सर्म्पर्क गरयो र HIV सक्रमित भएर घर फकेृ पछि उसले गाउमा रहेको निर्दोष पत्नि लाई सार्ने छ । स्वास्नी गर्ववती भएर वच्चा जनमाउदा वच्चामा पनि र्सन सक्छ । यसरी भारतमा गई कममगर्ने नेपालको आछाम दिपायल डोटी लगायतका जिल्लाका निर्दोष महिलामा यो रोग ुरेको छ । आजको दिनमा नेपालको दर्ुगम जिल्लाहरुका केही गाउहरुका धेैरै मानिस हरु HIV वाट संक्रमित भएर वसेका छन । HIV संक्रमित महिला वाट जन्मेका निर्दोष शिशु मा र्सन सक्छ। यी कामदार का परिवार जो सदरमुकाम वा शहर पनि गएका छैनन त्यस्ता पनि संक्रमणको शिकार हुन पुग्दछ । यो HIV सजाल अति व्यापक र अन्तर सम्वन्धित महामारी जो सुकैलाई पनि हुन सक्ने सम्भावना हुन्छ । त्यसैले समाजका हरेक वर्ग सपैले उसको वारेमा चासो र चिन्ता लिनु पर्दछ । उसको रोकथाम र नियन्त्रण सवैको उतिकै दायित्व छ । जिम्मेवारी छ । यो व्यक्ती परवार समाज र राष्ट सवैको साझा समस्या हो । सवै को सामुहिक सहकार्य र समन्वित प्रयासले मात्र HIV and AIDS महामारी लाई हामी रोक्न सक्छौ । समाजमा वारेमा जनचेतना फैलाउनु हामी सवैको कर्तव्य हो ।

लक्ष्मण यादव

जनकपुर ६ धनुषा नेपाल हाल वेल्जियम